Heb jij dat ook soms? Of misschien zelfs iets vaker dan soms? Je schuldig voelen naar je kinderen?
Je afvragen of je het allemaal wel goed doet? En wat is dat dan precies, 'het goed doen'? Wat voor standaarden hebben we daar precies voor?
Ik kwam er achter dat, met onze verhuizing naar Portugal, mijn Nederlandse standaarden zomaar op losse schroeven kwamen te staan. Dat wat wij in Nederland 'echt niet vinden kunnen' als het om onze kinderen gaat, hier heel anders geïnterpreteerd kan worden. En dat zette mij aan het denken.
Bedtijd
Neem nou die late Portugese kinderbedtijden bijvoorbeeld. Zelfs de allerkleinsten liggen meestal niet vóór negen uur op bed, om niet te zeggen dat pakweg 22.30 uur hier als doodnormaal kinderbedtijd-uur wordt gezien. Sterker nog, onze Nederlandse maatstaven vindt men hier 'zielig voor de kinderen', dat ze zó vroeg naar bed moeten. Tja, zo zou je het dus ook kunnen zien, wat niet wegneemt dat ik bij mijn Hollandse standpunt blijft dat kinderen nu eenmaal welvaren bij voldoende nachtrust.
Parttime werken
Anders dan bij de bedtijden, die je natuurlijk nog altijd zelf bepaald, werd de naar-school-gaan aangelegenheid, toen wij in Portugal kwamen te wonen. Yuna was 2,5 jaar en ging in Nederland 2 dagen per week naar het kinderdagverblijf en één dag naar mijn ouders. Een parttime opvangsysteem, toegespitst op het merendeel van de moeders in Nederland die parttime aan het werk zijn. Naast het feit dat een fulltime opvang voor velen niet betaalbaar blijkt, beschouwen de meeste moeders deze verhouding als een perfecte balans tussen werk en privé.
Het werd dus even slikken voor mij (of beter verslikken), toen mij duidelijk werd dat dit parttime systeem in Portugal gewoonweg niet bestaat. Niet bestaat in de zin van, kinderen twee of drie dagen per week naar school en in de zin van minder dan vijf dagen per week werken. Zelfs al zou je voor jezelf werken en dus je tijd zelf kunnen indelen, is het opvang- en schoolsysteem gericht op een voltijdse week wat dus neerkomt op van maandag tot en met vrijdag, van 08.30 tot 17.30 uur. NO WAY, dacht ik dus. Ondenkbaar dit te gaan verenigen met de diepgewortelde overtuiging dat ik als moeder 'er moet zijn voor mijn kind' en 'je geen kinderen hebt om ze vervolgens vijf dagen per week 'de opvoeding aan anderen over te laten'.
Naar school in Portugal
We vonden een kleinschalig schooltje voor Yuna, waar ze op een groepje met 20 kindjes zou komen in de leeftijd van 3 tot 6 jaar, met drie vaste kleuterleidsters die zich als moeders over de kindjes ontfermen. Elke dag wordt er tussen de middag een verse warme maaltijd bereid met soep vooraf en fruit of toet na, waarna ze 2,5 uur gaan slapen. 's Ochtends ligt de nadruk op educatieve activiteiten en na de middagdut mag er vrij worden gespeeld. Ook dragen ze op school een uniform. Ouderwets? Misschien! Maar ook praktisch. Nooit geen gedoe over merkkleding en 'wat we vandaag aan zullen doen'.
We spraken met de school af dat Yuna zou beginnen met drie dagen per week naar school, om haar te laten wennen aan de overgang en eerlijk is eerlijk, mijn dikke schuldgevoel nog even voor me uit te schuiven. Want er zou een moment komen dat ze in het Portugese fulltime schoolsysteem zou gaan meedraaien. Een moment waar ik met angst en beven met al mijn standaarden, moederwaarden- en normen en bezwaren, al bij voorbaat tegen aan zat te hikken.
Een pijnlijk blauwtje
Stond ik even stom te kijken, toen ik na de eerste schooldag mijn dreumes op kwam halen, met mijn armen al gespreid stond om haar in gedachten uitgelaten naar mij toe te zien rennen, mijn dreumes mij zag en vervolgens (niet gelogen) ontplofte omdat ze nog niet klaar was met spelen. Ze gaf mij op weinig subtiele wijze te kennen niet mee naar huis te willen, waarop ik schaapachtig naar de leidsters lachte, hopende dat ze niet zouden denken dat ze het thuis niet zo best heeft. Want welk kind maakt nou zo'n stampij na een eerste schooldag die ik nota bene zelf had ingeleid met 'bel me als het niet gaat, zelfs als dat na een uurtje al zou zijn'.
En zo ging Yuna veel eerder dan ik daar aan toe was, alle dagen naar school en zat ik met een fulltime schuldgevoel te koekeloeren. Na veel nadenken en relativeringen heb ik dat schuldgevoel inmiddels los kunnen laten (meestal). Mij bewust zijnde dat het natuurlijk in eerste plaats heel erg van je kind afhangt, maar ook bewust van hoe relatief onze opvattingen kunnen zijn. Als Nederlandse, dochter van een moeder die altijd klaar zat met de thee na school, had dit moeder-summum zich diep in mijn overtuiging gegroefd. Dat er blijkbaar meerdere wegen naar Rome, of liever pakweg Portugal leiden, mag blijken uit het feit dat moeder-summums hier vormen van extreem late kinderbedtijden aannemen. Of zouden we soms allemaal op ons eigen manier worstelen met een universeel verankerde vrees om als moeder tekort te schieten? Want uiteindelijk willen we allemaal 'het allerbeste' voor onze kroost, wat we gelukkig naar geheel eigen inzicht zelf mogen invullen.
