Bij een meertalige opvoeding is consequent zijn een belangrijke factor voor de mate waarin de taal door het kind succesvol wordt aangeleerd.
Dat wil zeggen het consequent aanbieden van de (moeder)taal van en door elke ouder afzonderlijk.
In ons geval spreekt P. met Yuna Portugees en ik Nederlands. Hoe moeilijk kan het zijn.
Nu valt consequent zijn al lang niet altijd mee in de algehele opvoeding. Maar bij een meertalige opvoeding wordt je consequent vermogen nog eens extra op te proef gesteld, waabij je tijdens een proef zomaar eens pijnlijk door de mand kunt vallen.
De Polyglot
Het begint met vader Olijfboom, die acht talen spreekt. Nu zullen er best mensen op deze wereld zijn die acht talen (of meer zelfs) perfect vloeiend lezen, schrijven en spreken. Maar bij P. is het kwantiteit over kwaliteit (hij leest gewoon mee hoor ;). Hoewel hij alle talen vloeiend spreekt, is hij geen schoolvoorbeeld voor een perfecte kennis van grammatica. Een verwarring tussen de grammatica van de ene taal en een andere taal is zo gemaakt. Evenals woorden, die zeker bij een vermoeid hoofd, in drie talen tegelijk uitgesproken tot bijzondere combinaties leiden.
Hoewel ik nu graag zou zeggen dat ik ook acht talen spreek, spreek ik er maar drie. Maar zelfs dat leidt tot de nodige verwarring. Zo droom ik in het Engels, denk ik in het Nederlands, maar tel ik in het Portugees. Ook mijn boodschappenlijstjes zijn niet bepaald het toonbeeld van consequentie. ‘Leite, manteiga zonder zout, tea, coffee, spruitjes and keukenpaper’. Net wat het eerst in me opkomt. En wil ik bijvoorbeeld aan P. uitleggen wat ik over de telefoon in het Portugees heb afgesproken, spreek ik half Engels (onze “huwelijkstaal”) en half Portugees – waarmee ik dus half in de Portugese denkmodus blijf hangen van het telefonisch gesprek wat ik zojuist gevoerd heb.
Drie talen dus, in huize Oliveira. Portugees, Nederlands en Engels. Engels spreken wij alleen met elkaar en niet direct met Yuna. Dat klinkt misschien onlogischer dan het feitelijk is, maar dat maakt ons verbaal gelijken. Nu is dat met ‘I love you’ nog niet zo spannend, maar met een pittige discussie wel kan ik je verzekeren.
De Joker
Maar dan nu die opvoeding. Want ondanks dat wij ons dus best heel netjes aan de regels houden, stelt de praktijk ons toch voor uitdagingen. Portugees is voor Yuna de meest gesproken taal, omdat ze immers ook op een Portugese school zit. Evident dat haar Portugese vocabulaire veel meer ontwikkeld is dan in het Nederlands. En dat blijkt toch lastig, zeker bij minder alledaagse dingen. Ze had op school gejokt dat mama geen nieuwe kleurtjes voor haar had gekocht. Dat had mama wel, alleen had ze die kleurtjes zo goed geslepen, dat er niet meer dan 3 centimeter van elk kleurtje over was. En dat bracht op ons een gesprek over ‘jokken’, waarbij ik Yuna vooral bedenkelijk zag kijken. Niet helemaal zeker of mijn educatief relaas wel helemaal goed was overgekomen, vroeg ik haar het nog even kort samen te vatten. Waarop ze beloofden geen joker meer te zijn en haar kleurtjes voortaan zou laten slapen.
Op de meer cruciale opvoedkundige momenten ontkom ik er dus niet aan om over te schakelen op het Portugees. En daar gaat het mis met je consequente goede bedoelingen. Want hoewel ik best een heel aardig woordje Portugees spreek, kom ik als moeder verbaal toch iets minder goed uit de verf. Tot op een pijnlijk moment dat je zes-jarige dochter je midden in een reprimande corrigeert en je dus je pedagogische doel totaal voorbij schiet.
De Beer
En dan is er nog dat Engels, waarvan wij net iets te lang dachten dat Yuna dat toch niet verstond als wij tegen elkaar praatten. Hoewel ze de taal in de praktijk nauwelijks zelf toepast, verstaat ze het wel volledig. Bovendien zingt ze ook heel graag in het Engels en net als wij getrakteerd zijn op een luidruchtig optreden en als toegift een lekker biertje besluiten te pakken, zegt Yuna: zal ik even twee ‘urso’s’ uit de koelkast pakken voor jullie? Voor diegenen die ‘m vanaf hier niet meer volgen, puzzel maar even mee:
Bier = beer (ENG)
Beer (NL) = als in dier én de naam van onze jongste viervoeter
Urso (PT) = beer (NL)
Proost dan maar, op een meertalige opvoedingl
