Mijn eerste Kerst in Portugal was een warm bad van gezellige chaos (confusão), een naadloze marathon tussen lunches, afterlunches en diners, veel suikers, weinig beweging (top combinatie) en een bek vol graten.
Onhandige zoutigheden
Ondergedompeld door mijn lieve Portuguese schoonfamilie in een onvervalste Portugese kerst, zou geen Kerst sindsdien meer hetzelfde zijn. Eerlijk is eerlijk, het kostte me hier en daar wat moeite me de Portugese variant eigen te maken. Met de overvloedige zoetigheden had ik beduidend minder moeite dan met de onhandige ´zoutigheden´. Dat betrof met name het hoofdgerecht in de vorm van de trotse bacalhau. Het parade-visje op het Portugese kerstmenu. Of ik van vis hield? Uh, jawel. Totdat ik de eerste hap nam en me te laat realiseerde dat ik meer graat dan vis in m'n mond had. Een sterke behoefte om m'n hap uit te spugen onderdrukkend, temeer omdat ik me bewust was dat alle ogen verwachtingsvol op mij waren gericht.
Het hielp niet dat mijn Portugees vocabulaire niet veel verder kwam dan ´obrigada´ (dankjewel), dus werd er aan tafel druk gespeculeerd of ´ze´ het wel lekker vond en of ´ze´ wel genoeg gegeten had. Nu ben ik van nature geen grote eter helaas en werd deze blijkbaar retorische vraag beantwoord met een paar flinke scheppen erbij. Mijn poging tot verweer leidde tot enige ontsteltenis, want het feit dat m'n kleine maag hier niet op gebouwd was werd vertaald als ´ze vindt het niet lekker´. Wat niet helemaal ongelogen was, alleen zou ik dat in beleefdheid natuurlijk nooit gezegd hebben.
Beter behapbaar Kerstgerecht
In de jaren die daarop volgden, maakten we van de bacalhau in huize Oliveira een beter behapbaar kerst gerecht en voor de zoetigheden ging ik in lering bij ´a minha sogra` (mijn schoonmoeder). Totdat we één jaar geleden in een - noem het maar gerust ´gehucht´ gingen wonen, waarmee ons hele kerstmenu naar een hoger plan werd getild. Of beter gezegd, een groter plan en de noodzaak voor een grotere tafel. De één na de andere buur kwam met een eigengemaakte traktatie de beste kerstwensen overbrengen. Totaal onverwacht, want dit hadden we nog nooit eerder meegemaakt. We kregen de lekkerste broodpuddings, rabanadas (favoriet), bolhinhos de bacalhau, arroz doce (zoete rijst), aletria (zoete pasta), cakes, marmelade en eigengemaakte aguardente (héle sterke drank).
(Foto by Hello Portugal: een greep uit de schalen die na Kerst weer terug gebracht werden aan de gulle gevers)
Een prima recept voor een onhandige avond
We konden natuurlijk niet achterblijven in al die warme goedheid, dus bakten we bijna tien Hollandse appeltaarten. De laatste leverde we af op Eerste Kerstdag, waarop de familie erop stond dat we zouden aanschuiven voor het dinner. ´Nee´ bleek volstrekt geen optie. Met familie uit Nederland over aan onze zijde, werd het een bont gezelschap van onbekenden die elkaars taal niet spraken, wat een prima recept had kunnen zijn voor een onhandige avond van glimlachen en beleefdheden. Maar het werd één van de meest bijzondere Kerstdagen ooit. Het glas werd geheven, mijn moeder toastte abusievelijk halleluja omdat ze dat wel internationaal vond klinken. En niks bleek minder waar. Het lied werd in gezet en uit volle borst verbonden we ons in drie talen door elkaar op Eerste Kerstavond in een eenvoudig maar oergezellige woonkamer in een gehuchtje in Portugal.
